Chuẩn bị nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp hydrogen thông qua hợp tác quốc tế

Chuẩn bị nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp hydrogen thông qua hợp tác quốc tế

Trong bối cảnh cuộc đua năng lượng sạch toàn cầu đang nóng lên từng ngày, Hội thảo Quốc tế "Nguồn nhân lực Hydrogen Việt Nam – ASEAN 2025" đã diễn ra vào ngày 28/11/2025 tại TP. Hồ Chí Minh, như một tuyên bố mạnh mẽ về quyết tâm bắt kịp xu thế của Việt Nam. Sự kiện do Câu lạc bộ Hydrogen Việt Nam ASEAN (VAHC), Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP.HCM (HCMUNRE), Tập đoàn Pacific và TPBank đồng tổ chức, không đơn thuần là một cuộc hội thảo, mà đó là "cuộc hẹn lịch sử" của bốn trụ cột: Học viện - Công nghiệp - Tài chính - Chính sách, cùng chung tay tháo gỡ điểm nghẽn lớn nhất: bài toán nhân lực chất lượng cao.

Lời cảnh báo từ thực tiễn: "Ai sở hữu nhân tài, người đó dẫn dắt thị trường"

Mở đầu hội thảo, ông Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch VAHC, đã vẽ nên bức tranh toàn cảnh về làn sóng đầu tư vào hydrogen xanh toàn cầu, tại Việt Nam và ASEAN. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: "Tất cả sẽ chỉ nằm trên giấy nếu chúng ta không có đội ngũ kỹ sư, kỹ thuật viên, chuyên gia an toàn và vận hành lành nghề. Đây chính là rào cản lớn nhất hiện nay, và cũng là cơ hội để Việt Nam vươn lên dẫn đầu trong khu vực ASEAN."

Tiếng nói từ giới học thuật, TS. Trần Thanh Tâm (HCMUNRE), khẳng định sự sẵn sàng của các trường đại học, nhưng cũng thẳng thắn chỉ ra thách thức: Việt Nam hiện chưa có một chương trình đào tạo chuyên sâu nào về hydrogen. Các nhân lực hiện có đều được đào tạo chắp vá từ các ngành cơ khí, điện - điện tử, hóa học... và thiếu hụt nghiêm trọng các kỹ năng chuyên môn cốt lõi.

Lộ trình "5 bước chân" vững chắc vào kỷ nguyên Hydrogen

Bài tham luận được chờ đợi nhất, "Xây dựng lực lượng lao động Hydrogen cho Việt Nam: Bắt đầu từ đâu?" của TS. Dương Miên Ka (Ikonomy), đã đưa ra một lộ trình thực tế và khả thi, được ví như "kim chỉ nam" cho hành động trong giai đoạn tới.

1. Chuẩn hóa Khung năng lực Quốc gia: Xây dựng bộ tiêu chuẩn kỹ năng thống nhất, tham chiếu từ các mô hình tiên tiến của EU, Nhật Bản, Hàn Quốc.

2. Đào tạo căn bản: Phát triển các khóa học ngắn hạn 3-6 tháng với 12 học phần then chốt, từ công nghệ điện phân, an toàn cháy nổ, đến tài chính xanh và ESG.

3. Thành lập Trung tâm Đào tạo Hydrogen Quốc gia: Một "cái nôi" đa chức năng, vừa là nơi đào tạo, cấp chứng chỉ an toàn, vừa là phòng thí nghiệm thực hành với các mô hình điện phân và pin nhiên liệu mini.

4. Mở rộng hợp tác quốc tế: "Đi tắt đón đầu" thông qua các đối tác chiến lược: Đức (công nghệ điện phân), Hàn Quốc (an toàn hàng đầu châu Á), Singapore (vi bằng), Nga (công nghệ hóa lỏng) và các tập đoàn như NEUMAN & ESSER.

5. Xây dựng đường ống nhân tài 2025-2035: Đặt mục tiêu đào tạo 500-800 kỹ sư, kỹ thuật viên giai đoạn 2025-2027, và lên đến 5,000-7,000 nhân sự cho các dự án quy mô gigawatt vào năm 2035.

Bài học xương máu từ Hàn Quốc và cơ hội hợp tác

Tham luận quốc tế đầy ấn tượng đến từ ông Heejeong Kim (UNIHIYS, Hàn Quốc). Ông không chỉ mang đến những hình ảnh, số liệu chân thực về các vụ cháy nổ hydrogen tại Hàn Quốc từ năm 2020-2025, mà còn phân tích nguyên nhân sâu xa: 75% sự cố đến từ rò rỉ tại đường ống, mặt bích và các khớp nối. Bài học này vô cùng quý giá cho Việt Nam khi bắt đầu xây dựng cơ sở hạ tầng. UNIHIYS cũng đề xuất một dự án ODA (Hỗ trợ Phát triển Chính thức) để chuyển giao các tiêu chuẩn an toàn, sản phẩm và đào tạo nhân lực cho Việt Nam, nhằm biến Việt Nam thành điểm đến tiếp theo cho sự tăng trưởng xanh an toàn.

Sẵn sàng hợp tác với các trường đại học Việt Nam về đào tạo nhân lực H2

TS. Hào Ngô (Neuman & Esser) đã chia sẻ về kinh nghiệm của NEA trong việc hợp tác với các trường đại học Đức và Trung Quốc để đào tạo nhân lực H2 và những điểm có thể áp dụng với các trường đại học Việt Nam.

Nguồn vốn xanh đã sẵn sàng

Đại diện TPBank đã chứng minh cam kết không chỉ bằng lời nói. Họ công bố khuôn khổ Tín dụng Xanh đã được KPMG thẩm định, với các gói tín dụng ưu đãi lên đến 5,000 tỷ đồng cho các dự án xanh, trong đó các dự án hydrogen đủ điều kiện được xếp vào nhóm ưu tiên cao. Cụ thể, TPBank sẵn sàng tài trợ cho các nhà máy sản xuất hydrogen xanh, ammonia xanh, trạm tiếp nhiên liệu hydrogen và hệ thống phân phối. Điều này xóa tan băn khoăn về nguồn vốn cho cả doanh nghiệp lẫn các chương trình đào tạo.

Biểu tượng của sự hợp lực: Lễ ký kết hợp tác

Khoảnh khắc đáng chú ý của hội thảo là lễ ký kết Biên bản Ghi nhớ (MoU) chiến lược giữa Pacific Group và TPBank. Thỏa thuận này không chỉ thúc đẩy đầu tư vào các dự án hydrogen mà còn cam kết huy động nguồn lực tài chính xanh để hỗ trợ trực tiếp cho việc phát triển nguồn nhân lực - một mắt xích then chốt thường bị bỏ ngỏ.

Kết thúc hội thảo: Lộ trình hành động cụ thể của VAHC được vạch ra

Hội thảo khép lại không chỉ với những cam kết chung chung, mà là một lộ trình hành động cụ thể, với những bước đi rõ ràng từ các bên liên quan, hứa hẹn chuyển hóa các thảo luận thành những dự án hữu hình.

1. Tái khẳng định quan hệ đối tác chiến lược Việt - Nga trong lĩnh vực mới

Một trong những điểm nhấn quan trọng là thỏa thuận giữa VAHC và Tổng Lãnh sự quán Liên bang Nga tại TP.HCM. Dựa trên nền tảng quan hệ hợp tác truyền thống và thân thiết giữa hai nước, mà trong đó, nước Nga đã có công lớn trong việc đào tạo, ươm mầm nhiều thế hệ lãnh đạo và chuyên gia ưu tú cho Việt Nam, hai bên sẽ cùng nhau xây dựng một đề xuất hỗ trợ đào tạo nhân lực chuyên sâu về hydrogen và năng lượng mới để trình lên Chính phủ Liên bang Nga. Động thái này không chỉ khai thác thế mạnh công nghệ hàng đầu của Nga về hydro hóa lỏng và năng lượng, mà còn làm sâu sắc thêm mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện trong kỷ nguyên phát triển mới.

2. Đưa doanh nghiệp vào nhà trường thông qua đối tác Đức

Song song đó, hợp tác quốc tế được đẩy mạnh với sự tham gia của tập đoàn kỹ thuật hàng đầu châu Âu. VAHC sẽ phối hợp chặt chẽ với NEUMAN & ESSER để thiết kế và triển khai các khóa đào tạo tích hợp, đưa kiến thức và kỹ năng thực tế về công nghệ hydrogen trực tiếp vào chương trình đào tạo cho doanh nghiệp và nhân sự ngành. Các khóa học này sẽ được triển khai thông qua mạng lưới các trường đại học đối tác, tiên phong là Đại học Tài nguyên và Môi trường TP.HCM (HCMUNRE) và Đại học Công nghiệp TP.HCM (IUH), nhằm tạo ra nguồn nhân lực "vừa học xong đã có thể làm việc ngay".

3. Nguồn vốn xanh sẵn sàng chảy vào các dự án

Về phía tài chính, TPBank một lần nữa khẳng định vị thế tiên phong. Ngân hàng này cam kết cung cấp một cách chủ động và toàn diện các dịch vụ ngân hàng và tài chính xanh cho mọi dự án hydrogen, năng lượng mới và chuyển đổi năng lượng. Với khuôn khổ tín dụng xanh minh bạch đã được quốc tế thẩm định, TPBank sẵn sàng trở thành đối tác tài chính tin cậy, cung cấp nguồn vốn ưu đãi cần thiết để biến các ý tưởng thành hiện thực, từ sản xuất, lưu trữ đến xây dựng cơ sở hạ tầng. UNIHYS Co Ltd hiện đang xúc tiến hợp tác dự án hydrogen Việt Nam Hàn Quốc và đang đàm phán với KOICA để tài trợ cho các dự án hợp tác này.

4. Đào tạo an toàn ngành hydrogen với UNIHYS, Hàn Quốc

UNIHYS sẵn sàng hợp tác với VAHC, các trường đại học (Công nghiệp TP HCM, Tài Nguyên và Môi trường TP HCM) để thiết lập các khóa đào tạo an toàn hydrogen dành cho các dự án, các doanh nghiệp ngành hydrogen tại Việt Nam và ASEAN.

Kết luận

Hội thảo kết thúc đã mở ra một chương mới đầy hứa hẹn. Thay vì dừng lại ở các bàn thảo luận, một mạng lưới hợp tác "4 nhà" được xác lập rõ nét: Nhà nước (thông qua quan hệ Việt - Nga) - Nhà trường (HCMUNRE, IUH) - Nhà doanh nghiệp (VAHC, NEUMAN & ESSER, UNIHYS Co Ltd) - và Nhà băng (TPBank). Sự phối hợp nhuần nhuyễn này tạo thành một "cỗ xe tăng" vững chắc, sẵn sàng cán đích, biến Việt Nam từ một thị trường tiềm năng trở thành một quốc gia đi đầu về năng lượng hydrogen tại Đông Nam Á. Hành trình bắt đầu từ năm 2025, với sự đồng lòng hiếm có, hoàn toàn có thể biến tầm nhìn thành hiện thực.