Tầm nhìn Hydro cho Việt Nam: Từ tiềm năng đang hình thành đến vai trò dẫn dắt khu vực
Tham luận của ông Lê Ngọc Ánh Minh – Chủ tịch Câu lạc bộ Hydro ASEAN Việt Nam (VAHC) tại Hội nghị quốc tế ABBS 2025 về Hydro sinh học và Công nghệ sinh học, Đại học Bách khoa TP.HCM, ngày 4/11/2025
Trong bối cảnh thế giới đang chạy đua hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0”, hydro nổi lên như mảnh ghép còn thiếu để kết nối năng lượng tái tạo với tiến trình khử carbon trong công nghiệp. Ngày 4/11/2025, tại Hội nghị quốc tế ABBS 2025 – Biohydrogen and Bioprocesses, do Trường Đại học Bách khoa TP.HCM tổ chức, ông Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch Câu lạc bộ Hydro ASEAN Việt Nam (VAHC), đã trình bày tham luận chủ đề:
“Cơ hội kinh doanh và lộ trình chiến lược phát triển chuỗi cung ứng hydro phát thải thấp tại Việt Nam.”
Bài phát biểu không chỉ mang tính học thuật, mà còn là một lời kêu gọi hành động mạnh mẽ – thúc giục giới khoa học, doanh nghiệp và các cơ quan quản lý Việt Nam cùng chung tay biến đất nước thành trung tâm hydro năng động của ASEAN.
Từ tầm nhìn đến phong trào: Sứ mệnh của VAHC trong kỷ nguyên hydro
Được thành lập vào tháng 3/2023, Câu lạc bộ Hydro ASEAN Việt Nam (VAHC) đã nhanh chóng trở thành nền tảng kết nối các doanh nghiệp, viện nghiên cứu và nhà hoạch định chính sách trong khu vực, với mục tiêu chung là xây dựng một nền kinh tế hydro bền vững.
Ông Minh nhấn mạnh, VAHC hướng tới việc hình thành “cộng đồng hydro liên kết”, nơi các nguồn lực được trao đổi đồng bộ — từ nhân lực, đất đai, công nghệ, tài chính, xây dựng cho đến chuỗi cung ứng và tiêu thụ hydro trong Việt Nam và toàn khu vực ASEAN.
Câu lạc bộ đã tổ chức các hội thảo quốc tế hàng tháng, kết nối các đối tác như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, và tư vấn chính sách – kỹ thuật cho nhiều dự án năng lượng sạch.
Một số thành tựu nổi bật:
-
Tập đoàn Obayashi (Nhật Bản), thành viên sáng lập VAHC, được Cơ quan NEDO cấp 7 triệu USD để triển khai dự án sản xuất hydro phát thải thấp tại Tây Ninh (2024–2028).
-
PV Gas đang làm thủ tục đầu tư dự án hydro phát thải thấp công suất 1MW tại Long Hải (TP.HCM) – một bước đi tiên phong của ngành dầu khí Việt Nam. Dự kiến cho ra sản phẩm hydrogen xanh từ quý 2 năm 2026
“Đây không chỉ là các dự án riêng lẻ,” ông Minh nói, “mà là những viên gạch đầu tiên của chuỗi giá trị hydro Việt Nam – nơi nhà nước, học giới và doanh nghiệp cùng hợp lực kiến tạo tương lai xanh.”
Bức tranh hydro Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu
Theo ông Minh, hiện nay Việt Nam đang sản xuất khoảng 0,5 triệu tấn hydro phát thải cao mỗi năm, chủ yếu từ nhiên liệu hóa thạch, trong khi sản lượng hydro phát thải thấp gần như bằng 0.
Tuy nhiên, Chiến lược quốc gia về hydro đã xác định rõ định hướng:
-
Đến năm 2030: đạt 100.000–500.000 tấn/năm hydro từ năng lượng tái tạo và công nghệ thu giữ carbon (CCUS).
-
Đến năm 2050: tăng lên 10–20 triệu tấn/năm, trở thành trụ cột của nền kinh tế công nghiệp xanh.
Trên thế giới, theo Báo cáo Hydro toàn cầu 2025 của IEA, tổng sản lượng hydro năm 2024 đạt gần 100 triệu tấn, song chỉ khoảng 1% là hydro phát thải thấp.
Ông Minh nhận định:
“Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên hydro đúng thời điểm – khi thị trường toàn cầu vừa hình thành, công nghệ đang chín muồi và cuộc cạnh tranh vị thế chuỗi cung ứng đang mở ra.”
Những rào cản cần vượt qua và vai trò của “cộng đồng hydro”
Ông Minh chỉ rõ sáu rào cản lớn khiến hydro sạch chưa thể thương mại hóa rộng rãi:
-
Chi phí nghiên cứu – phát triển (R&D) cao
-
Thiết bị và công nghệ đắt đỏ
-
Giá điện sạch cao và nhu cầu nước lớn (9–10 lít cho mỗi kg H₂)
-
Chi phí lưu trữ và vận chuyển cao
-
Thị trường tiêu thụ còn hạn chế
-
Thiếu tiêu chuẩn và quy định pháp lý
“Chính vì những rào cản này mà VAHC ra đời,” ông nói.
“Không một doanh nghiệp hay quốc gia nào có thể đơn độc vượt qua. Chúng ta cần cộng đồng hydro – nơi tri thức, công nghệ, vốn và chính sách được kết nối để cùng bứt phá.”
Tám trụ cột cơ hội chiến lược cho doanh nghiệp Việt Nam
Ông Minh đã trình bày tám hướng cơ hội chiến lược để Việt Nam có thể vươn lên dẫn đầu trong chuỗi giá trị hydro mới.
1. Tư vấn chính sách và chứng nhận hydro phát thải thấp
Các tổ chức tư vấn và pháp lý Việt Nam có thể đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng bộ tiêu chuẩn hydro và nhiên liệu tổng hợp phù hợp với chuẩn quốc tế, hướng tới chứng nhận và công nhận lẫn nhau như tinh thần Tuyên bố COP28 (với 44 quốc gia tham gia, Việt Nam chưa ký).
2. Cơ hội cho ngành điện, dầu khí, thép, xi măng, hóa chất
Các doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng, dầu khí, hóa chất có thể tận dụng Quy hoạch Điện VIII và Chiến lược Hydro quốc gia để phát triển các dự án kết hợp điện tái tạo và CCUS.
3. Sản xuất thiết bị điện phân và công nghệ hydro
Khi Liên minh châu Âu hạn chế tỷ lệ thiết bị điện phân có nguồn gốc Trung Quốc xuống dưới 25% trong các dự án của Quỹ Hydro châu Âu, đây là cơ hội vàng cho Việt Nam.
Các doanh nghiệp như LILAMA, HB-GREEN, Ikonomy có thể sản xuất thiết bị điện phân và linh kiện hệ thống hydro phục vụ xuất khẩu sang châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc.
4. Ứng dụng phun hydro vào động cơ diesel
Tháng 7/2025, PV Gas, Greentek và Long River đã thử nghiệm thành công thiết bị phun hydro vào động cơ diesel tại Vũng Áng (Hà Tĩnh), giúp giảm tiêu thụ nhiên liệu và phát thải CO₂.
“Giảm carbon không nhất thiết phải bắt đầu từ những cỗ máy mới – đôi khi chỉ cần sáng tạo với những gì ta đang có,” ông Minh khẳng định.
5. Khai thác và thăm dò hydro tự nhiên
Hydro tự nhiên đã được phát hiện ở Mali, Pháp, Texas, Alaska, Úc, với chi phí sản xuất dưới 1 USD/kg.
Việt Nam có thể tận dụng thế mạnh của ngành dầu khí để khảo sát các khu vực tiềm năng như:
-
Các bể trầm tích Phú Khánh, Cửu Long (dọc theo đới đứt gãy và vùng núi lửa trẻ)
-
Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Tây Bắc
“Đây có thể là một cuộc ‘Đổi mới năng lượng’ thứ hai cho Việt Nam,” ông nói.
6. Ứng dụng hydro trong nông nghiệp
Hydro có thể được sử dụng để cải thiện năng suất cây trồng, phục hồi đất và chất lượng nước tưới – lĩnh vực đã được Nhật Bản tiên phong và có thể mở rộng sang Việt Nam.
7. Kết hợp sản xuất hydro và xử lý nước biển
Khoảng 40% các dự án hydro trên thế giới đang triển khai tại khu vực khan hiếm nước.
Sản xuất 1 kg hydro cần khoảng 10 lít nước, bao gồm cả nước làm mát. Việc kết hợp khử mặn nước biển trong dự án hydro có thể vừa cung cấp nước công nghiệp, vừa hỗ trợ các vùng khan hiếm nước và nhiễm mặn như Đồng bằng sông Cửu Long.
Theo IEA, chi phí khử mặn chỉ chiếm 2% tổng đầu tư (~0,05 USD/kg H₂) – một giải pháp “hai trong một” về năng lượng và nước.
8. Cơ hội trong công nghiệp sức khỏe bằng hydro
Dựa trên kinh nghiệm Nhật Bản, các sản phẩm nước giàu hydro, thiết bị hít hydro, trị liệu spa bằng hydro đang trở thành ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe tỷ đô, giúp phòng ngừa ung thư, giảm stress và làm đẹp da.
“Hydro không chỉ là năng lượng – mà còn là nguồn sống mới của xã hội hiện đại,” ông Minh chia sẻ.
Lời kêu gọi: Cùng kiến tạo tương lai hydro Việt Nam
Kết thúc bài tham luận, ông Lê Ngọc Ánh Minh khẳng định:
“Hydro không chỉ là nhiên liệu – mà là mạch máu của một nền văn minh xanh mới. Nó kết nối năng lượng với môi trường, nông nghiệp với nước, và công nghệ với sức khỏe con người.
Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một trong các quốc gia dẫn dắt khu vực nếu chúng ta xây dựng được một hệ sinh thái hợp tác giữa khoa học, doanh nghiệp và chính sách.”
Ông kêu gọi các trường đại học, cơ quan quản lý và doanh nghiệp tư nhân cùng tham gia Sáng kiến Cộng đồng Hydro Việt Nam, cùng đào tạo thế hệ kỹ sư hydro mới, và đưa Việt Nam trở thành trung tâm công nghệ – thương mại hydro của ASEAN.
Giới thiệu về VAHC
Câu lạc bộ Hydro ASEAN Việt Nam (VAHC) được thành lập tháng 3/2023 nhằm thúc đẩy hợp tác, đầu tư và phát triển công nghệ hydro – năng lượng mới tại Việt Nam và khu vực ASEAN.
Website: www.vahc.com.vn
Liên hệ: contact@vahc.com.vn
