Chuyên gia cho rằng các doanh nghiệp lĩnh vực liên quan dầu khí, lọc dầu, khí đốt có nhiều cơ hội đầu tư hydro phát thải thấp.
Chia sẻ tại phiên thảo luận Diễn đàn "Tái định hình chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu: Nhận diện xu hướng, thách thức và giải pháp cho Việt Nam" do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức, ông Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch Câu lạc bộ Hydrogen Việt Nam ASEAN cho biết, lĩnh vực năng lượng tái tạo đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của nhiều đối tác nước ngoài như Nhật Bản, Singapore, Úc…
Diễn đàn Tái định hình chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu: Nhận diện xu hướng, thách thức và giải pháp cho Việt Nam” do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức ngày 17/10 tại Hà Nội.
Ông Minh cho biết, Chiến lược phát triển năng lượng Hydro của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được công bố tháng 2/2024 đặt mục tiêu đến năm 2030 phấn đấu đạt công suất sản xuất hydro từ việc sử dụng năng lượng tái tạo và các quá trình khác có thu giữ carbon đạt khoảng 100.000 đến 500.000 tấn mỗi năm.
Đến năm 2050, phấn đấu đạt công suất sản xuất hydro từ việc sử dụng năng lượng tái tạo và các quá trình khác có thu giữ carbon đạt khoảng 10 đến 20 triệu tấn mỗi năm vào năm 2050.
Trong khi đó, theo IEA, sản lượng sản xuất hydro trên thế giới năm 2023 là 97 triệu tấn, dưới 1% là H2 phát thải thấp. Hydro phát thải thấp gồm hydro được sản xuất thông qua quá trình điện phân nước với điện được tạo ra từ nguồn phát thải thấp (năng lượng tái tạo, ví dụ như năng lượng mặt trời, tua bin gió hoặc hạt nhân).
Ông Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch Câu lạc bộ Hydrogen Việt Nam ASEAN cho biết, lĩnh vực năng lượng tái tạo đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của nhiều đối tác nước ngoài.
Bên cạnh đó còn có Hydro được sản xuất từ sinh khối hoặc từ nhiên liệu hóa thạch với công nghệ thu giữ, sử dụng và lưu trữ carbon (CCUS) cũng được tính là hydro phát thải thấp.
IEA không sử dụng màu sắc để chỉ các tuyến sản xuất hydro khác nhau.
Tiềm năng như vậy nhưng ông Minh cũng cho biết có nhiều điểm nghẽn trong sản xuất hydro phát thải thấp. Cụ thể, sản xuất hydro phát thải thấp hoặc nhiêu liệu tổng hợp phát thải thấp (synthetic fuel) nhìn chung là chưa khả thi về thương mại để có thể phổ biến đại trà, do: Chi phí R&D cao; Công nghệ thiết bị giá cao; Điện phát thải thấp giá cao, Tiêu tốn nguồn nước lớn (1kg hydrogen tốn khoảng 9~10 lít nước); Chi phí lưu trữ, vận chuyển giá cao; Nhu cầu thấp; Quy chuẩn, tiêu chuẩn chưa chính thức. Ông Minh cho biết IEA dự kiến đến 2025 hoàn thiện bộ tiêu chuẩn hydro phát thải thấp.
Diễn đàn "Tái định hình chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu: Nhận diện xu hướng, thách thức và giải pháp cho Việt Nam".
Tuy nhiên thách thức cũng là cơ hội, Chủ tịch CLB Hydro Việt Nam ASEAN cũng chỉ ra những cơ hội với các doanh nghiệp trong lĩnh vực hydro xanh.
“Cơ hội trước hết sẽ đến với doanh nghiệp tư vấn chuyên môn kỹ thuật, luật - thực hiện tư vấn cho Chính phủ các bộ tiêu chuẩn hydro phát thải thấp và các dẫn xuất theo chuẩn quốc tế theo IEA hoàn thiện tiêu chuẩn H2/2025. NH3/2026”, ông Minh cho biết.
Bên cạnh đó, các quốc gia chưa công nhận các tiêu chuẩn lẫn nhau. Do đó, cần vận động công nhận lẫn nhau các chương trình chứng nhận hydro phát thải thấp và tái tạo.
Đồng thời cho rằng, cơ hội thứ hai sẽ đến với các doanh nghiệp như dầu khí, hóa chất dễ nhìn ra cơ hội theo Quy hoạch Điện 8 và Chiến lược Hydrogen quốc gia.
Cũng theo Chủ tịch CLB Hydro Việt Nam ASEAN, cuối tháng 9/2024, Ủy ban Châu Âu ra hạn chế đối với EU Hydrogen Bank, máy điện phân xuất xứ Trung Quốc dưới 25% tổng dự án cho vòng đấu giá thứ 2 của EU. Đồng thời, tháng 5/2024 là Mỹ, rồi đến Tháng 8/2024, Canada áp thuế 100% lên xe điện Trung Quốc. Đây cũng là cơ hội cho doanh nghiệp thương mại và sản xuất cung ứng thiết bị H2.
Một cơ hội khác được ông Minh nhắc tới là ngành công nghiệp bán dẫn.
Về cơ hội đào tạo, cung ứng kỹ sư ngành sản xuất thiết bị hydro. Cơ hội thương mại thiết bị hydro: hợp tác với Trung Quốc, Ấn Độ làm thương mại đi các thị trường EU, Bắc Mỹ.
Vị chuyên gia đưa ra nhiều khuyến nghị trong phát triển hydro xanh.
Cơ hội sản xuất thiết bị hydro xuất đi các thị trường trên (hợp tác công nghệ với EU, Nhật, Hàn rồi tổ chức sản xuất, xuất khẩu.
Với cơ hội thứ tư, cơ hội cung ứng năng lượng hydrogen cho đường sắt tốc độ cao Bắc Nam và Metro nội đô, ông Minh cho rằng, Bộ Chính trị quyết định đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam không phụ thuộc vào nước ngoài. tốc độ thiết kế 350km/h; chiều dài khoảng 1.541km; đường đôi với tổng mức đầu tư khoảng 67,34 tỉ USD (thông tin từ Bộ GTVT Họp báo 1/10/2024).
Tham khảo Shinkansen Nhật Bản: 0,07 đến 0,08 kWh điện trên mỗi km/hành khách cho đoàn tàu tải 1300 khách. Tính toán lượng hydro phát thải thấp để sản xuất đường ray, toa tàu, đầu máy.
Do đó, ông Minh nhận định cơ hội hợp tác khai thác tàu sử dụng pin nhiên liệu hydro, tính toán nguồn hydro phát thải thấp vận hành các đoàn tàu.
Đại biểu tham dự Diễn đàn.
Thứ năm là cơ hội thăm dò khai thác hydrogen tự nhiên (natural hydrogen).
Theo đó, khi Hydro tự nhiên được phát hiện và khai thác ở Mali, châu Phi. Phát hiện gần đây ở Pháp, Albania, Texas, Alaska và đang được thăm dò tại Úc, Canada. Chi phí sản xuất ước tính dưới 1US$/kg. Khả năng thương mại cao khi phát hiện mỏ.
Bên cạnh đó, tháng 8/2024, Philippines tổ chức đấu thầu thăm dò hydro tự nhiên. Do đó, ông Minh cho rằng Việt Nam có trữ lượng hydro tự nhiên, nên tổ chức thăm dò để tận dụng thế mạnh của ngành dầu khí Việt Nam ở ngoài khơi dọc theo đới tách giãn Biển Đông hoặc các bể trầm tích có các hoạt động magma xâm nhập, núi lửa trẻ như các bể trầm tích Phú Khánh, Cửu Long hay ở trên đất liền là các khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên, Tây Bắc.
Vị chuyên gia cũng đưa ra cơ hội xuất khẩu hydro xanh cho doanh nghiệp sản xuất cung ứng trong nước, trong ASEAN và Đông Bắc Á.
Kiến nghị cơ chế phát triển ông Minh mong muốn các doanh nghiệp liên quan dầu khí, lọc dầu, khí đốt nên tham gia đầu tư lĩnh vực hydro xanh này, tránh dàn trải trong quá trình đầu tư năng lượng, tránh phá vỡ quy hoạch.
