1. Là người hoạt động trong cộng đồng tích cực tại khu vực ASEAN, xin PGS cho biết kế hoạch hoạt động của VAFA trong năm 2023 và năm 2025?
PGS Tiến sĩ Phan Thị Hồng Xuân
Năm 2025 sẽ là năm quan trọng của Việt Nam cũng như ASEAN. Với Việt Nam thì năm 2025 gắn với kỉ niệm 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam; 80 năm kỷ niệm Việt Nam giành được độc lập; 50 năm ngày thống nhất đất nước; 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN; với ASEAN thì kỷ niệm 10 năm thành lập cộng đồng ASEAN…theo đó VAFA tròn 30 tuổi cũng sẽ có nhiều hoạt động đối ngoại nhân dân thúc đẩy quá trình xây dựng cộng đồng ASEAN, nâng cao vai trò vị thế của Việt Nam trong ASEAN trên các lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch, kinh tế, khoa học kỹ thuật,….
Trước mắt từ năm 2023, VAFA sẽ cùng Câu lạc bộ Hydrogen Việt Nam – ASEAN và Trung tâm Nghiên cứu đào tạo nguồn nhân lực ASEAN tổ chức Diễn đàn sáng tạo và Cuộc thi Ý tưởng sáng tạo bền vững ASEAN dành cho thanh niên ASEAN vào tháng 6 hàng năm; phối hợp với Tổng lãnh sự các nước giữ vai trò chủ tịch luân phiên tổ chức các hoạt động thiết thực kỷ niệm ngày thành lập ASEAN; các hoạt động giao lưu văn hóa – kinh tế.
Năm 2025, dự tính sẽ có thêm hoạt động trồng cây tại vườn cây hữu nghị ASEAN trong khuôn viên Đại học Quốc gia TP.HCM,…
2. PGS đánh giá thế nào về chủ trương Net Zero 2050 của Việt Nam mà Thủ tướng Chính phủ đã công bố tại hội nghị khí hậu COP26 Glasgow Anh Quốc?
Đây là một chủ trương bước ngoặt và đột phá, mở ra cơ hội cho doanh nghiệp khi đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, đối với một quốc gia chưa phát triển mạnh mẽ thành cường quốc về sử dụng năng lượng sạch thì Việt Nam cần phải có sự chỉ đạo xuyên suốt nhất quán từ Chính phủ và các bộ ban ngành, sự cam kết đồng lòng của toàn hệ thống chính trị, quan trọng nhất vẫn là sự chủ động của các chủ doanh nghiệp. Khi Việt Nam đưa ra tuyên bố đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, tham gia tuyên bố chuyển đổi từ than sang điện sạch toàn cầu, cam kết loại bỏ dần điện than, chúng ta phải cân nhắc những lợi ích và thách thức mà sẽ gặp khi theo đuổi chủ trương này. Chúng ta hoàn toàn có đủ điều kiện về tự nhiên và trình độ con người để thực hiện một nền kinh tế xanh cũng như các dự án sử dụng năng lượng tái tạo, nhưng chúng ta thiếu nguồn hỗ trợ về kỹ thuật để phát triển các dự án năng lượng bền vững; chúng ta thiếu cơ chế hoặc chưa tạo điều kiện tối đa để giao dịch đối với các loại năng lượng tái tạo vì chúng ta đã quen với cơ chế mua bán năng lượng hóa thạch – những loại năng lượng sẽ tạo khí phát thải ra môi trường. Ngoài ra, kinh phí thực hiện các dự án hoặc vận hành một nền kinh tế để đạt được mục tiêu Net Zero sẽ rất lớn vì chúng ta chưa hoàn thiện một dây chuyền sản xuất các thiết bị hoặc kỹ thuật phục vụ cho những dự án hoặc trong nền kinh tế như thế này để giá thành được ổn định. Mặc dù còn nhiều thử thách nhưng Thủ tướng Chính phủ đã có một tầm nhìn dài lâu để cùng đồng hành với doanh nghiệp kiến tạo nên một nền kinh tế bền vững, đó là nền tảng để phát triển kỹ thuật số Big Data, phục vụ cho nền kinh tế hiện đại và thân thiện với môi trường. Theo tôi, những doanh nghiệp thích ứng nhanh và sẵn sàng đổi mới sáng tạo cũng như đảm bảo cam kết về môi trường trong cuộc đua tới Net Zero sẽ đạt được lợi thế. Vai trò của Nhà nước là rất quan trọng trong thiết lập chính sách và môi trường pháp lý để đạt được Net Zero như: đồng chia sẻ chi phí, nghiên cứu những phương pháp đổi mới chuỗi cung ứng và điều phối quá trình chuyển đổi Net Zero. Nhà nước – doanh nghiệp nên lấy yếu tố con người là trung tâm trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh vì khi đó, tư duy, sáng tạo và trách nhiệm con người sẽ quyết định đến sự thành công của chủ trương Net Zero năm 2050.
3. VAFA có sứ mệnh về một xã hội không phát thải như thế nào tại Việt Nam và tại ASEAN?
VAFA sẽ là cầu nối giữa các doanh nghiệp và cơ quan Nhà nước đến giới trẻ Việt Nam và ASEAN trong việc tạo ra môi trường trao đổi, cung cấp kiến thức, góc nhìn và nhận thức về Net Zero, năng lượng tái tạo và bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động hội nghị, diễn đàn, tọa đàm, cuộc thi, các khóa đào tạo hoặc các lớp học ngắn hạn theo chủ đề. Vì giới trẻ ASEAN nếu thích ứng, sáng tạo và cải tiến sẽ là nguồn nhân lực tương lai để thực hiện mục tiêu kiến tạo nên một xã hội không phát thải. VAFA sẽ khơi gợi, củng cố và khai phá tiềm năng của các bạn trẻ để họ có nhận thức đúng về môi trường, về chuyển đổi số và xã hội hôm nay để sau này hoạt động trong các công ty, doanh nghiệp, họ sẽ mang tinh thần, kiến thức và trách nhiệm đó để cải tiến doanh nghiệp theo hướng Net Zero. VAFA sẽ đem các thông điệp từ các lãnh đạo ASEAN đến các bạn trẻ, các doanh nghiệp để cùng nhau đồng hành, cùng nhau thảo luận và đề xuất các phương án thực hiện các dự án sử dụng năng lượng tái tạo và công nghệ hiện đại để đóng góp thực tiễn vào kinh tế - xã hội xanh vì tương lai của Việt Nam và ASEAN.
4. Ngoài Đại học KHXHVNV TP HCM thì VAFA còn làm việc, hợp tác với các trường ĐH và Viện nghiên cứu danh tiếng nào của khu vực ASEAN cho mục tiêu môi trường xanh, phát triển bền vững?
Tại TP.HCM, Chi hội của VAFA đa số là các trường Đại Học và Cao Đẳng: Trường ĐH Mở TP.HCM, Trường ĐH Văn Hiến, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, Trường ĐH Kinh tế, tài chính,…
Với các nước ASEAN, VAFA có ký kết MOU với Trường Đại học Surabaya – Indonesia, có những trao đổi hợp tác với Trung tâm Nghiên cứu đô thị sáng tạo Lý Quang Diệu, Singapore, Đại học Hoàng gia Campuchia, Đại học Quốc gia Lào, Đại học Quốc gia Philippines, Trung tâm nghiên cứu môi trường sáng tạo EPIC – Malaysia.
5. Xin chia sẻ về các hoạt động khác của PGS!
Hiện tại tôi là Chủ tịch VAFA đang công tác tại Trường ĐHKHXH và NV, ĐHQG – HCM với vai trò Giảng viên cao cấp, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và đào tạo nguồn nhân lực ASEAN . Bên cạnh đó tôi còn giữ chức vụ Phó Chủ tịch Hội Dân tộc học – Nhân học TP.HCM, ủy viên Hội đồng tư vấn đối ngoại – Kiều bào, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP.HCM.
PGS Xuân thăm và chúc tết cổ truyền Tổng lãnh sự Campuchia
PGS Xuân và Tổng lãnh sự Indonesia làm việc với Đài VOH
PGS Xuân tại tọa đàm Thanh niên Đông Nam Á sáng tạo,
