SEH: Chính phủ Nhật Bản/JICA hỗ trợ cho dự án chuyển hóa rác thành năng lượng

VAHC xin giới thiệu tóm tắt bài trình bày của Ông Masayuki Karasawa, Trưởng đại diện thường trú của JICA tại Thành phố Hồ Chí Minh tại Hội thảo Khai thác hydro và khí sinh học từ nông nghiệp và rác thải nhựa tại Việt Nam - hướng tới một xã hội trung hòa carbon (SEH) vào ngày 15 tháng 4 năm 2025 tại Đại học Nông Lâm TP.HCM

1. Lịch sử Quản lý Chất thải tại Nhật Bản

• Thời kỳ sau chiến tranh đến 1950s: Tập trung cải thiện sức khỏe cộng đồng với thu gom và xử lý rác cơ bản.

• 1960s-1980s: Tăng trưởng kinh tế nhanh dẫn đến ô nhiễm; các lò đốt và luật (ví dụ: Luật Quản lý Chất thải, 1970) được ban hành.

• 1990s-2000s: Chuyển hướng tái chế và giảm carbon với các luật như Luật Tái chế Bao bì (1995) và Luật Cơ bản về Xã hội Tuần hoàn Vật chất (2000).

• Công nghệ chính: Lò đốt kiểu stoker, tầng sôi, và khí hóa nóng chảy giúp giảm chôn lấp và thu hồi năng lượng.

2. Chuyển giao Công nghệ WtE ra Nước ngoài

• Ưu điểm: Giảm rác an toàn, phát điện, hạn chế chôn lấp. Thách thức bao gồm chi phí cao và kiểm soát khí thải.

• Dự án tiêu biểu:

  • Thành phố Saga: Lò stoker (300 tấn/ngày, hiệu suất 21%) cung cấp điện và CO₂ cho nuôi tảo.

  • Hatsukaichi: Lò tầng sôi (150 tấn/ngày, hiệu suất 22%) cung cấp nhiệt cho nhà máy khí.

  • Kitakyushu: Lò khí hóa (720 tấn/ngày, hiệu suất 23%).

• Hỗ trợ toàn cầu: Dự án WtE theo PPP tại Indonesia (Legok Nangka) và Việt Nam.

3. Quản lý Chất thải tại Việt Nam và Hỗ trợ từ JICA

• Thách thức:

  • 67.000 tấn rác/ngày; 55% chôn lấp không hợp vệ sinh.

  • Tỷ lệ tái chế thấp và ô nhiễm biển từ nhựa.

• Chính sách: Luật Bảo vệ Môi trường 2020 yêu cầu phân loại rác từ 2025 và đốt 25% rác đến 2025.

• Dự án JICA:

  • Bắc Ninh: Lò stoker (500 tấn/ngày, 11.6 MW) với trợ cấp JCM.

  • Bình Dương: Nhà máy ủ phân/WtE (200 tấn/ngày, 5 MW) đồng tài trợ với ADB.

• Rào cản: Giá điện thấp ($0.10/kWh) và thiếu mô hình PPP khả thi hạn chế đầu tư tư nhân.

Kết luận

Nhật Bản hỗ trợ Việt Nam giải quyết khủng hoảng rác thải thông qua chuyển giao công nghệ, chính sách và dự án thí điểm, nhưng vẫn còn khoảng cách về tài chính và thể chế.